پروفیل Z یکی از مقاطع فولادی شکل‌پذیر است که ظاهری مشابه حرف Z انگلیسی دارد و برای تقویت سازه‌های سبک، ساخت سوله‌ها، خرپاها، سازه‌های پوششی و تیرهای فرعی سقف استفاده می‌شود. دلیل نام‌گذاری این پروفیل، فرم ظاهری آن است که باعث استحکام بالا، توزیع مناسب تنش و وزن کم نسبت به تیرآهن‌ها و پروفیل‌های سنگین‌تر می‌شود.
پروفیل Z معمولاً از ورق‌های گالوانیزه یا ورق فولادی نورد سرد تولید می‌شود و در ضخامت‌ها و ابعاد مختلف عرضه می‌شود. یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب پروفیل Z، وزن آن است؛ زیرا وزن مستقیماً روی قیمت، مقاومت و بار مرده‌ی سازه تأثیر دارد.
ویژگی‌های پروفیل Z
پروفیل Z به دلیل وزن سبک و فرم هندسی خاص، قادر است تنش‌های وارد شده را به صورت متعادل در طول سازه توزیع کند. این ویژگی باعث می‌شود استفاده از آن در سوله‌ها و سقف‌های سبک بسیار اقتصادی و کاربردی باشد. از طرفی نصب پروفیل Z نسبت به تیرآهن یا قوطی سریع‌تر انجام می‌شود و نیروی کار کمتری لازم دارد. همچنین به دلیل قابلیت سفارشی‌سازی طول پروفیل، ضایعات مصالح در پروژه به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد. همه این موارد سبب شده پروفیل Z یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها در پروژه‌های صنعتی باشد.
- وزن سبک‌تر نسبت به تیرآهن‌ها
- نصب سریع و آسان در سازه‌های صنعتی
- قابلیت نصب روی دهانه‌های بزرگ
- مقاومت مناسب در برابر بارهای فشاری و خمشی
- قابل تولید در طول‌های سفارشی
- پاراگراف تکمیلی (حداقل 5 خط)
جدول وزنی پروفیل Z (استاندارد میانگین بازار)
| عرض بال (mm) | ارتفاع جان (mm) | ضخامت (mm) | وزن هر متر (kg/m) |
|---|---|---|---|
| 100 | 50 | 2 | 3.10 |
| 120 | 60 | 2 | 3.60 |
| 140 | 60 | 2.5 | 4.80 |
| 160 | 70 | 2.5 | 5.40 |
| 180 | 75 | 3 | 6.85 |
| 200 | 80 | 3 | 7.60 |
| 220 | 80 | 3.5 | 9.10 |
| 240 | 90 | 4 | 11.45 |
| 260 | 100 | 4 | 12.70 |
روش محاسبه وزن پروفیل Z
در صورتی که طول، ضخامت بال و جان پروفیل مشخص باشد می‌توان با محاسبه حجم هندسی آن، وزن دقیق را محاسبه کرد. چگالی فولاد تقریباً ثابت است و به همین دلیل وزن ماده بر اساس حجم تعیین می‌شود. محاسبه دقیق وزن بسیار مهم است؛ زیرا وزن نهایی روی هزینه نهایی خرید، وزن سازه، بار مرده سقف و طراحی پایه تأثیر می‌گذارد. مهندسان سازه معمولاً از جدول‌های وزنی آماده استفاده می‌کنند تا زمان طراحی کاهش یابد و روند انتخاب پروفیل به سرعت انجام شود.
برای محاسبه وزن واقعی، از فرمول زیر استفاده می‌شود:
وزن = حجم × چگالی فولاد
چگالی فولاد ≈ 7.85 g/cm³
کاربردهای پروفیل Z
پروفیل Z به دلیل استحکام و وزن مناسب، در سقف‌های سبک و سازه‌هایی که نیاز به دهانه‌های بلند دارند، نقش مهمی ایفا می‌کند. این پروفیل باعث می‌شود تعداد ستون‌ها کاهش یابد و فضای داخلی سازه بازتر و قابل استفاده‌تر باشد. همین ویژگی در پروژه‌های صنعتی و تجاری بسیار ارزشمند است.
- ساخت سوله‌های صنعتی
- اجرای تیرهای فرعی سقف (Z-Purlins)
- ساخت خرپا و سازه‌های فضاکار
- سقف‌های شیروانی و سالن‌های ورزشی
- صنایع کانتینرسازی و ماشین‌آلات سبک
جمع بندی
پروفیل Z به دلیل وزن مناسب، قدرت تحمل بار، قیمت اقتصادی و نصب آسان یکی از بهترین گزینه‌ها برای ساخت سازه‌های سبک است. آگاهی از جدول وزنی و روش انتخاب صحیح ضخامت و ابعاد، تأثیر زیادی در عملکرد و هزینه نهایی پروژه دارد. برای نتیجه بهتر، همیشه از جدول وزنی معتبر و تولیدکننده قابل اعتماد استفاده کنید.
